آیا جنبش مشروطه برای ایران زودرس بود

نهضت یا انقلاب مشروطه را به حق می بایسیتی یکی از مهم ترین تحولات سیاسی و اجتماعی ایران معاصر به حساب آورد پروفسور نیکی کدی محقق سرشناس تاریخ معاصر ایران معتقد است که انقلاب مشروطه را می بایستی یکی از نخستین تحولات عمده مدرن در آیا به حساب آورد او از این بابت ایران را پیشگام حرکت های ترقی خواهانه در میان ملل آسیا دانسته و معتقد است زمانی ایرانیان به دنبال این مقولات رفتند که شاید به جز هند روسیه و تا حدی ژاپن رد سایر کشورهای قاره بزرگ آسیا چنین مفاهیم و خواسته های مدرن سیاسی و اجتماعی حتی در میان نخبگان سیاسی آن وامع نیز باب نشده بود علی رغم پیشگام بودن ایرانیان برای آزادیخواهی حاکمیت قانون و محدودیت قدرت حکومت انقلاب مشروطه نتوانست به بسیاری از اهدافش دست یابد نخستین حکومت مقتدر با ثبات و یکپارچه ای که پس از استقرار مشروطه در ایران به قدرت رسید حکومت رضا شاه بود که به لحاظ آزددی های مدنی ایران را چند گام هم به عقب برد اینکه چرا آن نهضت به نتایج چشم گیر تری نرسید و چرا فرشته مشروطه نتوانست منجر به استقرار دمکراسی و حاکمیت قانون در ایران شود همواره یکی از موضوعات مناقشه انگیز تاریخ معاصر ایران بوده است یکی از متداولترین پاسخ ها در قبال چرایی عدم موفقیت مشروطه آن است که به لحاظ سیاسی و اجتماعی آن حرکت برای جامعه امروز ایران زود بود و حرکتی بود که توسط برخی از رهبران روشنفکر و اصلاح طلب از غرب الگو برداری شده بود بدون آنکه شرایط و مقتضیان آن روز جامعه ایران در نظر گرفته شده باشد این نوشته سودای آن را دارد تا با به چالش کشیدن نظریه متداول فوق نشان دهد که زمینه های اصلاحات و تغیر و تحول در قالب نهضت مشروطه در ایران به وجود آمده بود و رهبران مشروطه درک درستی از مفهوم مشروطه و حاکمیت قانون پیدا کرده بودند.